Uzun müddetli muhafaza sağlıyor oluşu ve istenildiği vakit çıkarılabiliyor olması sayesinde en çok tercih edilen doğum denetim prosedürlerinden biri de, spiral ya da Rahim İçi Araç (RİA). Rahim içerisine yerleştirilen küçük bir araç olan spiral, spermlerin yumurtaya ulaşmasını engelliyor, döllenme gerçekleşse bile yumurtanın rahim içine yerleşmesine mahzur olarak gebelikten koruyor.
Spiralin hormonlu ve hormonsuz olmak üzere iki çeşidi bulunur. Kalıcılığı ve ne kadar mühlet ile kullanılabileceği ise, kullanılan esere bağlı olarak 3 ila 10 yıl ortasında değişebilir. Ne cins bir spiral kullanacağınıza, spiralin sizin için uygun bir doğum denetim formülü olup olmadığına karar verirken, kimi noktaları göz önünde bulundumranızda yarar var.
Hormonlu ve hormonsuz (bakır) spiral ortasında ne fark var?
Plastik bir kesimin üzerine sarılmış olan bakır tel ile çalışan hormonsuz spiral, rahim içerisinde spermlere karşı bir cins enflamasyon yansısı yaratarak sperm hareketini maniler. Bu sayede spermin yumurta ile buluşması, döllenmesi ve gebeliğin oluşması engellenir. Bakır spirallerin birebir vakitte rahim ağzı kanseri riskini de azalttığı biliniyor.
Hormonlu spiraller ise, levonorgestrel ismi verilen, bir çeşit progestin olan hormon salgılayarak çalışırlar. Levonorgestrel, rahim içi mukus yapısını incelterek sperm hareketini maniler. Şayet çok güçlü bir sperm yumurtaya ulaşmayı ve döllenmeyi başarırsa da, yeniden hormonlu spiralin rahim içi dokularını inceltmiş olmasından ötürü döllenen yumurta rahim içine yerleşemez ve gebelik gerçekleşmez. Hormonlu spiraller, tıpkı vakitte salgıladıkları hormon sayesinde çok kanama, kansızlık, ağrılı adet devirleri, endometriozise bağlı ağrılar üzere şikayetlerin azalmasına yardımcı olabilir ve rahim ağzı kanseri, rahim kanseri ve pelvik iltihap hastalığı riskini de azaltabilir. Çok ender durumlarda, her iki çeşit spiral ile de gebe kalma mümkünlüğü vardır fakat bu ihtimal bilindiği kadarıyla %2 oranında gerçekleşmektedir. Hormonlu ya da hormonsuz spiraller, hamileliğe karşı korunma için eşit derecede tesirlidir.
Rahim içi araçların (spiralin) yan tesirleri nelerdir?
Her iki cins spiral de gebelikten âlâ derecede korusa da, kimi şahıslarda spirale bağlı yan tesirler görülebilmektedir. Amerikan Jinekologlar ve Obstetrisyenler Koleji (ACOG) datalarına nazaran hormonlu spiralin sık görülen lakin ekseriyetle çok kısa süren yan tesirleri ortasında şunlar görülebilir:
Lekelenme
Spiral takıldıktan sonra adet kanamasının ölçüsünün ve müddetinin artması (Genellikle birinci birkaç ay içerisinde düzelebilir.)
Memelerde hassasiyet
Baş ağrıları
Mide bulantısı
Ruh halinde değişimler
Şişkinlik
Yumurtalıklarda kist oluşumu
Bakır spiralin muhtemel yan tesirleri ise şöyle özetleniyor:
Daha fazla ölçüde ve/veya daha uzun süren adet kanaması
Adet sancılarında artış
Her iki durumda da, çoklukla bu yan tesirlerin kısa müddette düzelmesi beklenir. Şayet 3 aydan daha uzun müddet bu tesirleri yaşarsanız, kesinlikle hekiminizi haberdar etmeniz gerekir.
Hangi spirali kullanmalıyım?
Hormonlu ya da hormonsuz spiral seçeneklerinden hangisini tercih edeceğinize hekiminizle birlikte karar vermeniz değerlidir. Şayet halihazırda sorunlu, ağrılı ve ağır kanamalı adet devirleri geçiriyorsanız, bakır spiral sizin için ülkü olmayabilir. Ya da hormon desteğinin genel olarak sıhhatinizi olumsuz etkilediğini biliyorsanız (doğum denetim hapları vs. tecrübeniz olumsuzsa), hormonlu spiralden uzak durmak isteyebilirsiniz. Öte yandan, muhakkak bir jinekolojik rahatsızlığınız bulunuyorsa, hekiminiz hormonlu spiral kullanmanızı da önerebilir. En doğrusu, hekiminizle genel medikal durumunuzu gözden geçirerek ne tıp bir doğum denetim yolunun sizin için en düzgünü olacağını konuşmak olacaktır.
