Anne baba olarak çocuklarımıza davranış şeklimiz çocuklarımızı nasıl etkiliyor? Psikolog Burcu Teker, çeşitli ebeveyn tutumlarının çocuklar üzerindeki etkilerinden bahsetti.
Otoriter aile tutumları
Otoriter anne baba tutumunu sergileyen ebeveynler disipline önem verirler, katı ve baskıcı tutumları vardır. Anne baba koyduğu kurallara çocuklarının uymasını bekler ve yapılan hataları cezalandırma eğilimindedirler. Kurallara uymayan çocuklarına verdikleri cezalar çocuklarının yaşına göre abartılı cezalar olabilir.
Sevgilerini her durumda göstermezler, çocukları eğer istedikleri gibi davranırsa sevgilerini gösterirler.
Otoriter ailede büyüyen çocukların özellikleri
- Böyle bir ailede yetişen çocuklar anne ve babalarının kurallarını yerine getirmeye çabalarken kendilerini ifade edemez veya ifade etmeye çekinebilirler.
- Çocuklar stresli ve tedirgin olurlar
- Yanlış yapmaktan korktukları için kendine güvenemezler, onaylanmak isterler, karar almak konusunda yetersizdiler, başkalarının yönlendirilmesine ihtiyaç duyalar.
- İsyankâr davranışlar gösterebilirler
- Sessiz çekingen olurlar
- Sürekli eleştirildikleri için aşağılık duygusu hissedebilirler
Mükemmeliyetçi aile tutumları
Mükemmeliyetçi anne babalar her şey mükemmel olsun isterler ve çocuklarından yaşının ve kapasitesinin üzerinde beklentileri vardır.
Çocukları birçok alanda kusursuz olsun isterler, özellikle kendi gerçekleştirmek istedikleri hatta zamanında yapamadıkları şeyleri çocuklarının başarmasını isterler. Çocukları akademik, sanatsal, sportif alanlarda başarılı olmalıdır ve bunların gerçekleşmesi için onlara yoğun bir program hazırlarlar.
Çocuğun başarılı olması gayet normal bir durumken başarısızlık bir felaket olarak görülür. Haliyle böyle bir ailede yetişen çocuklar başarısız olmaktan korkarlar.
Mükemmeliyetçi ailede büyüyen çocukların özellikleri
- Kendileri güvenleri olmayan çocuklardır.
- Yanlış yapmaktan çok korkarlar.
- Başarısız olduklarında büyük hayal kırıklığı yaşarlar.
- Her şeye isyan edebilirler veya tam tersi boyun eğebilirler.
- Aşırı titiz veya tam tersi dağınık olabilirler.
Aşırı hoşgörülü aile tutumları
Anne baba çocuklarının yaptıkları her şeye hoşgörülü olurlar ve çocuklarını aşırı özgür bırakırlar. Anne baba çocuklarına kurallar koymazlar ve çocuklarına neyi yapmamaları gerektiğini ve ne yapmaları gerektiğini anlatmazlar. Çocuklarının yaptıkları yanlış davranışları bile uyarmak istemezler.
Aşırı hoşgörülü ailede büyüyen çocukların özellikleri
- Anne babalarını kontrol eden, istedikleri olmadığında anne babasını tehdit ederler.
- Eleştiriye açık değildirler.
- Kuralsız yetiştirildikleri için okul ve sosyal hayatlarına kurallara uymakta zorlanırlar.
- Her istedikleri anne babaları tarafından yerine getirildiği için bir süre sonra doyumsuz olurlar.
- İstedikleri olmadığında agresifleşirler
- İleriki yaşlarında bencil, sabırsız, kırılgan, sorumsuz ve sosyal hayatlarında uyumsuz olurlar.
Aşırı koruyucu aile tutumları
Anne babalar çocuklarını korumak isterler bu çok normal bir durumdur. Fakat aşırı koruyucu anne babalar bu durumu ileri taşırlar ve çocukları için tehlikeli bir durum olmamasına rağmen sürekli endişe yaşarlar. Çocuklarını aşırı korur ve kontrol ederler. Çocuklarını aşırı derecede kısıtlayabilirler.
Aşırı hoşgörülü ailede büyüyen çocukların özellikleri
- Kendi başlarına karar alamazlar
- Özgüvenleri düşüktür.
- Sorumluluk almakta zorlanırlar.
- Zayıf kişilik yapıları gelişir.
